נאָך פּרטים

Indirect Object - Dative

  • ווײַז מיר דײַן שלח־מנות!

    Show me your shalakh-mones!

  • איך טראָג שלח־מנות פּערלען.

    I’m carrying shalakh-mones to Perl.

  • מאָבי, איך וועל דיר וואַרפֿן די פּילקע, און דערנאָך וועסטו וואַרפֿן די פּילקע מאירקען.

    Moby, I’ll throw the ball to you, and then you’ll throw the ball to Meyerke.

You already know the forms of the personal pronouns and of people’s names in the dative case from lesson 4.3 (the dative forms can be found in ‏4.3 נאָך פּרטים; on the cases in general, see ‏4.2 נאָך פּרטים). In 4.3, we saw these forms following a preposition.

When a noun/person’s name/pronoun is the indirect object of the verb, the dative forms are also used. In the sentences above, the indirect object is in bold. In the sentences below, colors and subscripts show the three cases in the following functions:

Subject - nominative [nom.]

Direct object - accusative [acc.]

Indirect object - dative [dat.]

  • ווײַז מיר [.dat] דײַן שלח־מנות [.acc]!

    Show me your shalakh-mones!

  • איך [.nom] טראָג שלח־מנות [.acc] פּערלען [.dat].

    I’m carrying shalakh-mones to Perl.

  • דו [.nom] ברענגסט מאָבין [.dat] ציבעלעס [.acc].

    You’re bringing Moby onions.

  • מאָבי, איך [.nom] וועל דיר [.dat] וואַרפֿן די פּילקע [.acc], און דערנאָך וועסט דו [.nom] וואַרפֿן מאירקען [.dat] די פּילקע [.acc].

    Moby, I’ll throw the ball to you, and then you’ll throw the ball to Meyerke.

  • מיר [.nom] וועלן געבן די חבֿרים [.dat] המן־טאַשן [.acc].

    We’ll give our friends homen-tashn.

  • הײַנט וועט מאָבי [.nom] אונדז [.dat] מאַכן סושי [.acc].

    Today Moby will make sushi for us.

  • פּערל [.nom] וויל לייענען דאָס בוך [.acc]. איך [.nom] ברענג איר [.dat] דאָס בוך [.acc] איצט.

    Perl wants to read the book. I’m bringing the book to her now.

  • יאַנקל [.nom] איז מיד. די מאַמע [.nom] טוט אים [.dat] אויס די קלײדער [.acc] און טוט אים [.dat] אָן אַ פּיזשאַמע [.acc]. דערנאָך לייענט זי [.nom] אים [.dat] אַ מעשׂה [.acc].

    Yankl is tired. Mom undresses him and gets him into his pajamas. Then she reads him a story.

Accusative and Dative: Word Order

  • איך [.nom] גיב די מאַראַנצן [.acc] פּערלען [.dat].
  • איך [.nom] גיב פּערלען [.dat] די מאַראַנצן [.acc].
  • איך [.nom] װעל געבן די מאַראַנצן [.acc] פּערלען [.dat].
  • איך [.nom] װעל געבן פּערלען [.dat] די מאַראַנצן [.acc].
  • איך [.nom] װעל פּערלען [.dat] געבן די מאַראַנצן [.acc].
  • איך [.nom] װעל די מאַראַנצן [.acc] געבן פּערלען [.dat].

When the direct and indirect object are not personal pronouns, their position in the sentence is flexible. (The exact order of the words is determined by stylistic or idiomatic considerations.) However, the rules are somewhat stricter with personal pronouns.

  • איר זעט מיך?
  • פּערל קען מיך איצט זען.
  • מאירקע קען מיך נישט זען.
  • יאַנקל איז אין דרויסן. נעמי ברענגט אים אַרײַן.
  • מאירקע איז דאָ! איך גיב אים איצט אַ מתּנה.
  • פּערל איז נישט אין שטוב. איך קען איר איצט נישט געבן קיין מתּנה.

What is the position of a direct or indirect object pronoun? It usually comes right after the conjugated verb.

When the subject is not a personal pronoun and is not the first sentence unit (and thus comes after the verb), an object pronoun may come before it, right after the conjugated verb. The order in both sentences below is correct:

  • מאירקע איז דאָ! איצט גיט אים נעמי די מתּנה.‏
  • מאירקע איז דאָ! איצט גיט נעמי אים די מתּנה.‏

If there is more than one personal pronoun the order is

  1. Nominative [nom.]
  2. Accusative [acc.]
  3. Dative [dat.]

For example:

  • פּערל וויל לייענען דאָס בוך. איך ברענג עס [.acc] איר [.dat] איצט.
  • מאָבי וויל הערן די מעשׂה. נעמי לייענט זי [.acc] אים [.dat].
  • די מאַמע האָט דאָס זייגערל. אָט קען זי [.nom] עס [.acc] אײַך [.dat] געבן.

װער – װעמען

  • װער װײסט?

    Who knows?

  • װעמען זעסטו?

    Who(m) do you see?

  • מיט װעמען רעדסטו?

    Who(m) are you speaking to?

  • װעמען טראָגסטו שלח־מנות?

    Who(m) are you taking shalakh-mones to?

װער is the nominative form of this question word; in the accusative and dative the form is װעמען. That is, װער has the role of subject, and װעמען of object – direct object, indirect object, and object of a preposition.

We taught װעמען as a vocabulary word in lesson 4.3.

געבן – גיב!‏

  • גיב מיר אַ המן־טאַש!

    Give me a homen-tash!

  • נעמי גיט מאָבין אַ המן־טאַש.

    Nomi gives Moby a homen-tash.

  • מיר גיבן די חבֿרים אַ סך המן־טאַשן.

    We give our friends a lot of homen-tashn.

  • ווען וועסטו מיר געבן אַ המן־טאַש?

    When will you give me a homen-tash?

In lesson 1.3 we learned the phrase גיב מיר. Now you understand the grammar of this phrase: מיר is the dative pronoun, indirect object of the verb גיב.

In 2.1 נאָך פּרטים we noted that the imperative גיב/גיט does not follow the usual pattern. The infinitive of this verb is געבן. The forms of the present tense of געבן are in the table below; they, likewise, do not conform to the regular pattern.

געבן – Present Tense
איך גיב
דו גיסט
ער/זי/עס גיט
מיר גיבן
איר גיט
זיי גיבן

געפֿעלן

A. Nominative and Dative

  • דער שלח־מנות [.nom] וועט פּערלען [.dat] געפֿעלן.

    Perl will like the shalakh-mones.

  • מיר [.dat] געפֿעלט אויך דײַן קאָסטיום [.nom].

    I like your costume too.

  • מאירקען [.dat] וועט דאָס אַלץ [.nom] געפֿעלן.

    Meyerke will like it all.

  • לײזער [.nom] געפֿעלט רײזלען [.dat].

    Reyzl likes Leyzer.

Look at the examples above with the verb געפֿעלן. Note:

  • They include the nominative [nom.] and dative [dat.] cases, but not the accusative.
  • The person who describes his/her feeling about something or someone is in the dative. The something or someone that gives rise to the feeling is in the nominative.

Note: The expletive עס (see ‏4.1 נאָך פּרטים) appears frequently in sentences with געפֿעלן. For example:

  • עס װעט פּערלען [.dat] געפֿעלן דער שלח־מנות [.nom].

    Perl will like the shalakh-mones.

  • עס געפֿעלט מיר [.dat] אויך דײַן קאָסטיום [.nom].

    I like your costume too.

B. געפֿעלן vs. ליב האָבן

  • מאָבי האָט ליב שלח־מנות.

    מײַן שלח־מנות געפֿעלט אים זייער.

    Moby likes shalakh-mones [in general].

    He really likes my shalakh-mones [that I’m giving him now].

  • נעמי האָט ליב מאָבין.

    אָט קומט נאָך אַ ראָבאָט! דער ראָבאָט געפֿעלט אונדז.

    Nomi likes Moby [and has liked him for a long time].

    Here comes another robot! We like this robot [at first sight, the robot appeals to us].

ליב האָבן is used to talk about people, things or actions, that one always likes or has liked for a long time. With געפֿעלן, on the other hand, one expresses a liking in a given moment.

A common example of the momentary feeling conveyed by געפֿעלן is when one sees/hears/meets someone or something for the first time. Consider the difference between the following two sentences:

איך האָב ליב די שיך.

I like the shoes — for example, I’ve owned the shoes for a long time, they are familiar to me, they are comfortable and look nice.

מיר געפֿעלן די שיך.

I like the shoes — for example, I’ve only just noticed the shoes in a shop window. They look nice so in that moment I have a positive feeling towards them.

Possessive Pronouns: זײַן / איר

  • איך האָב יאַנקלס פּיזשאַמע, אָבער וווּ איז זײַן זשאַבע?

    I have Yankl’s pajamas, but where is his frog?

  • פּערל באַקט קיכעלעך. אירע קיכעלעך זײַנען געשמאַק.

    Perl bakes cookies. Her cookies are delicious.

In lesson 1.5 we learned the possessive pronouns that correspond to איך and דו; in 4.3 — those that correspond to איר, מיר and זיי. In the table below are the remaining possessive pronouns, those that correspond to זי, ער and עס.

Personal
Pronoun
Possessive
Pronoun
ער זײַן / זײַנע
זי איר / אירע
עס זײַן / זײַנע

Remember:

Note:

  • אָט איז די שטוב! איר טיר איז קליין אָבער אירע פֿענצטער זײַנען גרויס.
  • אָט איז דאָס הויז! זײַן טיר איז קליין אָבער זײַנע פֿענצטער זײַנען גרויס.
  • When there is a biological gender and it does not correspond to the grammatical gender of the noun, the possessive pronoun follows the biological gender. For example:
  • איך זע דאָס מיידל. און אָט איז איר מאַמע!